Ελάχιστα Επεμβατική Ολική Αρθοπλαστική γόνατος
Ελάχιστα Επεμβατικές Τεχνικές PRP - Αυξητικοί παράγοντες
PRP - Αυξητικοί παράγοντες
Platelet-Rich Plasma (Σύντμηση: PRP) είναι το πλάσμα του αίματος που έχει εμπλουτιστεί με αιμοπετάλια. Τα αιμοπετάλια είναι κύτταρα γνωστά για την συμμετοχή τους στην πήξη του αίματος. Όταν ενεργοποιούνται στο σώμα, απελευθερώνουν πρωτεΐνες επούλωσης, που ονομάζονται αυξητικοί παράγοντες.
Ως μια συμπυκνωμένη πηγή των αυτόλογων αιμοπεταλίων, το PRP περιέχει (και απελευθερώνει μέσα από αποκοκκίωση) διάφορους παράγοντες ανάπτυξης (αυξητικούς παράγοντες) και άλλες κυτοκίνες που διεγείρουν την επούλωση των οστών και των μαλακών μορίων.
Οι αυξητικοί παράγοντες δρουν συνεργικά επιταχύνοντας την αποκατάσταση της βλάβης. Η φιλοσοφία της μεθόδου βασίζεται στην :
- Προσέλκυση των απαραίτητων για επούλωση κυττάρων στην περιοχή της βλάβης
- Πολλαπλασιασμό των κυττάρων αυτών
- Διαφοροποίηση των κυττάρων αυτών σε μορφή ανάλογη με τον ιστό επούλωσης
-
Τι αναφέρει η διεθνής βιβλιογραφία
Η αποτελεσματικότηταορισμένων αυξητικών παραγόντων στην επούλωση διαφόρων τραυματισμών και οι συγκεντρώσεις αυτών των αυξητικών παραγόντων που βρέθηκαν εντός του PRP είναι η θεωρητική βάση για τη χρήση του PRP στην επισκευή των ιστών. [1] Τα αιμοπετάλια που συλλέγονται μέσα στο PRP ενεργοποιούνται με την προσθήκη θρομβίνης και χλωριούχου ασβεστίου, τα οποία επάγουν την απελευθέρωση αυτών των παραγόντων από τα άλφα κοκκία. Οι αυξητικοί παράγοντες και άλλες κυτοκίνες που υπάρχουν στο PRP περιλαμβάνουν: [1], [2]
- αυξητικό παράγοντα που προέρχεται από τα αιμοπετάλια
- μετασχηματιστικό αυξητικό παράγοντα βήτα
- αυξητικό παράγοντα ινοβλαστών
- insulin-like αυξητικό παράγοντα 1
- insulin-likeαυξητικό παράγοντα 2
- αυξητικό παράγοντα αγγειακού ενδοθηλίου
- επιδερμικό αυξητικό παράγοντα
- ιντερλευκίνη 8
- αυξητικό παράγοντα κερατινο-κυττάρων
- αυξητικό παράγοντα συνδετικού ιστού
Υπάρχουν, σήμερα, δύο μέθοδοι προετοιμασίας του PRP που έχουν εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων. [3] Και οι δύο διαδικασίες περιλαμβάνουν τη συλλογή ολικού αίματος του ασθενούς (το οποίο διατηρείται με αντιπηκτικό κιτρική δεξτρόζη) πριν υποστεί δύο στάδια φυγοκέντρησης (TruPRP) (συγκομιδή) σχεδιασμένη για να διαχωρίσει το κλάσμα του PRP από το φτωχό σε αιμοπετάλια πλάσμα και ερυθρά αιμοσφαίρια. [3] Στους ανθρώπους, ο τυπικός αρχικός αριθμός αιμοπεταλίων στο αίμα είναι περίπου 200.000 ανά μL, ενώ η θεραπευτική συγκέντρωση PRP συμπυκνωμάτων ανεβάζει τα αιμοπετάλια κατά περίπου πέντε φορές. [4] Υπάρχει, ωστόσο, ευρεία μεταβλητότητα στην παραγωγή του PRP από διάφορους εξοπλισμούς συμπύκνωσης και τεχνικών. [5], [6], [7]
Σε ανθρώπους, το PRP έχει διερευνηθεί και χρησιμοποιηθεί ως κλινικό εργαλείο για διάφορους τύπους ιατρικών θεραπειών, συμπεριλαμβανομένων :
- τον τραυματισμό νεύρων, [2],
- της τενοντίτιδας, [8], [9],
- της οστεοαρθρίτιδας, [10],
- της βλάβης του μυοκαρδίου, [11],
- την επισκευήκαι την αναγέννηση των οστών, [12],
- την πλαστική χειρουργική, [13],
- και την στοματική χειρουργική. [14]
Όσον αφορά στο κλινικό κύρος, τα αποτελέσματα της βασικής επιστήμης και οι προκλινικές μελέτες δεν έχουν ακόμα επιβεβαιωθεί σε μεγάλης κλίμακας ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές. Για το λόγο αυτό ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να επιλέγει σωστά τα περιστατικά στα οποία θα εφαρμόσει τη συγκεκριμένη θεραπεία. Για παράδειγμα, η κλινική χρήση του PRP για βλάβη των νεύρων και στην αθλητιατρική έχει εμφανισθεί "πολλά υποσχόμενη", αλλά δυστυχώς "ασυνεπής" σύμφωνα με αποτελέσματα σε πρώτες δοκιμές. [2], [19] Το 2009 μία συστηματική ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας δήλωσε ότι υπάρχουν λίγες ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές που έχουν αξιολογήσει επαρκώς την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των θεραπειών με PRP και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το PRP είναι "μια πολλά υποσχόμενη", αλλά όχι ακόμα αποδεδειγμένη θεραπεία επιλογής των αρθρώσεων, των τενόντων, των συνδέσμων, και των τραυματισμών των μυών. [19]
Οι υποστηρικτές της θεραπείας PRP υποστηρίζουν ότι τα αρνητικά κλινικά αποτελέσματα σχετίζονται με το κακής ποιότητας PRP που παράγεται από ανεπαρκείς συσκευές μονής περιστροφής. Το γεγονός ότι οι περισσότερες συσκευές συλλογής συλλαμβάνουν ένα δεδομένο ποσοστό αριθμού αιμοπεταλίων είναι μια προκατάληψη, δεδομένου ότι δεν υπάρχει σημαντική ατομική διακύμανση της συγκέντρωσης των αιμοπεταλίων του ανθρώπινου πλάσματος. “Το περισσότερο” δεν είναι απαραιτήτως καλύτερο στην περίπτωση αυτή. [4] Η μεταβλητότητα στις τεχνικές συμπύκνωσης των αιμοπεταλίων μπορεί να μεταβάλει την αποκοκκίωση των αιμοπεταλίων, χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κλινική έκβαση. [2]
Μία ανάλυση Cochrane το 2010 δεν βρήκε κανένα στοιχείο που το PRP να προσφέρει κανένα όφελος, όταν χρησιμοποιείται για ανόρθωση κόλπων κατά τη διάρκεια οδοντιατρικής τοποθέτησης του εμφυτεύματος. [14] Μία ανάλυση Cochrane το 2014 βρήκε πολύ αδύναμες (πολύ χαμηλής ποιότητας) αποδείξεις για τη μείωση του πόνου σε εκείνους που έλαβαν θεραπείες (PRT) για μυοσκελετικές κακώσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα (έως τρεις μήνες). Ωστόσο, συγκεντρωτικά δεδομένα δεν δείχνουν διαφορά στην λειτουργία βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Επιπλέον δεν υπήρξε ισχυρή απόδειξη που να καταδεικνύει ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες συνέβησαν σε συγκρίσιμες με χαμηλά ποσοστά δοκιμές, ανάμεσα σε άτομα που έκαναν θεραπεία με PRT και σε εκείνα που αντιμετωπίσθηκαν με PRT. [20]
Αφού ληφθεί μια μικρή ποσότητα αίματος περί τα 20 cc, από τον ίδιο τον ασθενή (η διαδικασία είναι όμοια με μία τυπική εξέταση αίματος) τοποθετείται σε ειδικό δοχείο και υποβάλλεται σε φυγοκέντρηση για μερικά λεπτά ώστε να απομονωθεί το πλάσμα που περιέχει τα αιμοπετάλια.
Έπειτα τα αιμοπετάλια ενεργοποιούνται με χλωριούχο ασβέστιο (DNA activator) ώστε να εκκρίνουν, όπως προαναφέρθηκε, τους αυξητικούς παράγοντες που έχουν αποθηκευμένους στα κοκκία τους (αποκοκκίωση).
Ώμος
Τενοντίτιδα και μερική ρήξη του στροφικού πετάλου
Φλεγμονή και αρθρίτιδα της ακρωμιοκλειδικής
Τενοντίτιδα του δικέφαλου
Πηχεοκαρπική / άκρα χείρα
Τενοντίτιδα de QuervainΔιάστρεμμα αντίχειρα
Ισχίο / λεκάνη
Τροχαντηρίτιδα
Άλγος ιερολαγονίου
Θλάση προσαγωγών, τετρακεφάλου, ιγνυακών, οπισθίων μηριαίων
Γόνατο
Χονδροπάθεια
Χονδρομαλάκυνση επιγονατίδας
Τενοντίτιδα τετρακεφάλου, επιγονατιδικού τένοντα
Θλάση, μερική ρήξη συνδέσμων
Σύνδρομο λαγονοκνημιαίας ταινίας
Περιοστίτιδα κνήμης
Ποδοκνημική / Άκρα πόδα
Αρχόμενη οστεοαρθρίτιδαΧονδροπάθεια
Διάστρέμμα ποδοκνημικής
Τενοντίτιδα αχιλλείου
Πελματιαία απονευρωσίτιδα (άκανθα πτέρνης)
Τενοντίτιδα περονιαίων
Όπου κρίνεται αναγκαίο, η έγχυση γίνεται υπό την καθοδήγηση υπερήχου για απόλυτη ακρίβεια.
Τα αιμοπετάλια συνεχίζουν την παραγωγή και έκκριση των αυξητικών παραγόντων περίπου για τις πρώτες 7 ημέρες, οπότε το έργο τους συνεχίζεται από τα μακροφάγα κύτταρα. Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου μία ώρα, γίνεται στο χώρο του ιατρείου, ολοκληρώνεται στον ίδιο χρόνο, δεν απαιτείται νοσηλεία ή ειδική προφύλαξη μετά την έγχυση.
Τις πρώτες ημέρες μετά την έγχυση μπορεί να υπάρξει τοπικός ερεθισμός και πόνος ως αποτέλεσμα της φυσιολογικής αντίδρασης του οργανισμού στα πλαίσια της διαδικασίας επούλωσης της βλάβης. Τα αποτελέσματα της έγχυσης μεγιστοποιούνται στις 4-6 εβδομάδες. Μετά τη δεύτερη συνήθως εβδομάδα μπορεί να γίνει και δεύτερη έγχυση. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται έως και πέντε συνεδρίες ενέσιμης θεραπείας για το βέλτιστο αποτέλεσμα ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς, το είδος, την εντόπιση και τη βαρύτητα της βλάβης. Εγώ προσωπικά επικεντρώνω τις συνεδρίες των θεραπειών στις τρεις συνεδρίες συνήθως : την πρώτη ημέρα, την 15η ημέρα και την 30η ημέρα.
Σημαντικό είναι κατά τη διάρκεια της θεραπείας να μην λαμβάνονται ταυτόχρονα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, διότι επηρεάζουν την φυσιολογική διαδικασία επούλωσης, άρα και την αποτελεσματικότητα της μεθόδου. Η χορήγηση της ενέσιμης θεραπείας, λόγω του ότι είναι ένα υποπροϊόν του ίδιου του αίματος του ασθενούς, δεν εμπεριέχει κίνδυνο αλλεργίας ή υπερευαισθησίας ή άλλου είδους επιπλοκές.
Η θεραπεία έχει εφαρμογή στα ακόλουθα:
- Αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα ώμου
- Τενοντίτιδα και μερική ρήξη του στροφικού πετάλου
- Φλεγμονή και αρθρίτιδα της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
- Τενοντίτιδα του δικέφαλου βραχιονίου
- Αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα αγκώνα
- Έξω επικονδυλίτιδα tennis elbow
- Εσω επικονδυλίτιδα golfers elbow
- Θλάση, ρήξη του ωλένιου πλαγίου συνδέσμου
- Τενοντίτιδα de Quervain
- Διάστρεμμα αντίχειρα
- Αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα ισχίου
- Τροχαντηρίτιδα
- Άλγος ιερολαγονίου άρθρωσης
- Θλάση προσαγωγών, τετρακεφάλου, ιγνυακών, οπισθίων μηριαίων
- Αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα γόνατος
- Χονδροπάθεια
- Χονδρομαλάκυνση επιγονατίδας
- Τενοντίτιδα τετρακεφάλου, επιγονατιδικού τένοντα
- Θλάση, μερική ρήξη συνδέσμων γόνατος
- Σύνδρομο λαγονοκνημιαίας ταινίας
- Περιοστίτιδα κνήμης
- Αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα ποδοκνημικής και άκρου ποδός
- Χονδροπάθεια
- Διάστρέμμα ποδοκνημικής
- Τενοντίτιδα αχιλλείου τένοντος
- Πελματιαία απονευρωσίτιδα (άκανθα πτέρνης)
- Τενοντίτιδα περονιαίων
Βιβλιογραφικές Αναφορές
1 Borrione P, Gianfrancesco AD, Pereira MT , Pigozzi F (2010). "Platelet-rich plasma in muscle healing". Am J Phys Med Rehabil 89 (10): 854–61. doi:10.1097/PHM.0b013e3181f1c1c7. PMID 20855985.
2 Yu W, Wang J, Yin J (2011). "Platelet-Rich Plasma: A Promising Product for Treatment of Peripheral Nerve Regeneration After Nerve Injury". Int J Neurosci 121 (4): 176–180. doi:10.3109/00207454.2010.544432. PMID 21244302.
3 Arora NS, Ramanayake T, Ren YF, Romanos GE (2009). "Platelet-rich plasma: a literature review". Implant Dent 18 (4): 303–10. doi:10.1097/ID.0b013e31819e8ec6. PMID 19667818.
4 Marx RE (2004). "Platelet-rich plasma: evidence to support its use". Journal of Oral and Maxillofacial Surgery 62 (4): 489–96. doi:10.1016/j.joms.2003.12.003. PMID 15085519.
5 Dohan Ehrenfest DM, Rasmusson L, Albrektsson T (2009). "Classification of platelet concentrates: from pure platelet-rich plasma (P-PRP) to leucocyte- and platelet-rich fibrin (L-PRF)". Trends in Biotechnology 27 (3): 158–67. doi:10.1016/j.tibtech.2008.11.009. PMID 19187989.
6 Gonshor A (2002). "Technique for producing platelet-rich plasma and platelet concentrate: background and process". The International Journal of Periodontics & Restorative Dentistry 22 (6): 547–57. PMID 12516826.
7 Weibrich G, Kleis WK, Hafner G, Hitzler WE, Wagner W (2003). "Comparison of platelet, leukocyte, and growth factor levels in point-of-care platelet-enriched plasma, prepared using a modified Curasan kit, with preparations received from a local blood bank". Clinical Oral Implants Research 14 (3): 357–62. doi:10.1034/j.1600-0501.2003.00810.x. PMID 12755786.
8 Mishra A, Pavelko T (2006). "Treatment of chronic elbow tendinosis with buffered platelet-rich plasma". The American Journal of Sports Medicine 34 (11): 1774–8.
doi:10.1177/0363546506288850. PMID 16735582.
9 Mishra A, Woodall J, Vieira A (2009). "Treatment of tendon and muscle using platelet-rich plasma". Clinics in Sports Medicine 28 (1): 113–25. doi:10.1016/j.csm.2008.08.007. PMID 19064169.
10 Andia I, Sanchez M, Maffulli N (2012). "joint pathology and platelet-rich plasma therapies". Expert Opinion in Biological Therapies 12 (1): 7–22. doi:10.1517/14712598.2012.632765. PMID 22171664
11 Mishra A, Velotta J, Brinton TJ, et al. (2010). "RevaTen platelet-rich plasma improves cardiac function after myocardial injury". Cardiovasc Revasc Med 12 (3): 158–63. doi:10.1016/j.carrev.2010.08.005. PMID 21122486.
12 GriffinXL, Smith CM, Costa ML (2009). "The clinical use of platelet-rich plasma in the promotion of bone healing: a systematic review". Injury 40 (2): 158–62. doi:10.1016/j.injury.2008.06.025. PMID 19084836.
13 Por YC, Shi L, Samuel M, Song C, Yeow VK (2009). "Use of tissue sealants in face-lifts: a metaanalysis". Aesthetic Plastic Surgery 33 (3): 336–9. doi:10.1007/s00266-008-9280-1. PMID 19089492.
14 Esposito M (Spring 2010). "Effectiveness of sinus lift procedures for dental implant rehabilitation: a Cochrane systematic review.". Eur J Oral Implantol. 3 (1): 7–26. PMID 20467595.
15 Alan Schwarz (2009-02-16). "A Promising Treatment for Athletes, in Blood". New York Times (New York).
16 Gretchen Reynolds (2011-01-26). "Phys Ed: Does Platelet-Rich Plasma Therapy Really Work?". New York Times.
17 Carina Storrs (2009-12-18). "Is Platelet-Rich Plasma an Effective Healing Therapy?". Scientific American.
18 Gina Kolata (2010-01-12). "Popular Blood Therapy May Not Work". New York Times.
19 Foster TE, Puskas BL, Mandelbaum BR, Gerhardt MB, Rodeo SA (2009). "Platelet-rich plasma: from basic science to clinical applications". Am J Sports Med 37 (11): 2259–72. doi:10.1177/0363546509349921. PMID 19875361.
20 Moraes VY (April 2014). "Platelet-rich therapies for musculoskeletal soft tissue injuries". Cochrane Database Syst Rev. 29 (4): CD010071. doi:10.1002/14651858.CD010071.pub3.
Επικοινωνήστε
Σκαγιάς Κωνσταντίνος, Χειρουργός Ορθοπεδικός-Τραυματιολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Τ. Επικ. Επιμελητής Κλινικής
Αθλητικών Κακώσεων Νοσοκομείου ΚΑΤ
Κρέοντος 138, Αθήνα - Σεπόλια, 10443, ΑΤΤΙΚΗ
Ιατρείο: 211 700 1020
κιν. 6945 465 468
Email: doctor@orthoskag.gr