Ποιό μέρος του σώματος ;

Ποιά η χρησιμότητα αυτού του μέρους του σώματος;

Άρθρωση είναι το σημείο όπου συνδέονται τα οστά μεταξύ τους, για να επιτρέπεται η κίνηση προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις.
Η ποδοκνημική (άρθρωση του αστραγάλου) ενώνει την κνήμη (γάμπα) με το άκρο πόδι. Επιτρέπει να σηκώνουμε και να χαμηλώνουμε το άκρο πόδι (κινήσεις κάμψης/έκτασης) και παίζει σημαντικό ρόλο στο περπάτημα.
Κάτω από την ποδοκνημική υπάρχει η άρθρωση του ταρσού, που επιτρέπει κινήσεις του ποδιού προς τα αριστερά και δεξιά (περιστροφικές κινήσεις). Η άρθρωση του ταρσού απορροφά τους κραδασμούς και βοηθά την προσαρμογή της άρθρωσης στις ανωμαλίες του εδάφους.

Από τι αποτελείται;

Η ποδοκνημική άρθρωση ενώνει τα οστά της γάμπας (κνήμη και περόνη) με το οστό του άκρου ποδός (αστράγαλο).
Η άρθρωση του ταρσού αποτελείται από μικρότερες αρθρώσεις που συνδέουν τα οστά του άκρου ποδιού:

ü  υπαστραγαλική (ανάμεσα αστράγαλο και πτέρνα)

ü  αστραγαλοσκαφοειδή (ανάμεσα αστράγαλο και σκαφοειδές οστό)

ü  πτερνοκυβοειδή (ανάμεσα πτέρνα και κυβοειδές οστό)
Μια σχετικά μαλακή επιφάνεια, ο χόνδρος, επιτρέπει στα οστά να γλιστρούν μεταξύ τους χωρίς τριβές.
Τα οστά συγκρατούνται με μαλακές και ανθεκτικές ταινίες, τους συνδέσμους, καθώς και με τους μυς.

Γιατί χρειάζεται θεραπεία ;

Ποιο είναι το πρόβλημα ;

Η άρθρωση του αστραγάλου μπορεί να προσβληθεί από αρθρίτιδα, όπου ο χόνδρος φθείρεται. Δημιουργούνται τριβές και ο αστράγαλος πονάει.
Το οστό παραμορφώνεται και σχηματίζονται οστεόφυτα που περιορίζουν την κίνηση.
Η αρθρίτιδα σχετίζεται με την ηλικία ή παλαιότερο τραυματισμό (κάταγμα, διάστρεμμα). Μπορεί επίσης να οφείλεται σε άλλες ασθένειες, όπως ρευματοειδή πολυαρθρίτιδα.

Ποια είναι τα συμπτώματα ;

Η αρθρίτιδα προκαλεί πόνο και δυσκαμψία, δυσκολία στο να κινήσετε το πέλμα προς τα πάνω (ραχιαία κάμψη). Χωλαίνετε και ο αστράγαλος μπορεί να παραμορφωθεί, με παρέκκλιση του ποδιού προς το εσωτερικό ή εξωτερικό.

Τι εξετάσεις χρειάζονται ;

Η απλή ακτινογραφία (ακτίνες Χ) δείχνει τα οστά μέσα στο σώμα.
Ο γιατρός σας ζητά πρόσθια και πλάγια ακτινογραφία του αστραγάλου. Συχνά τοποθετεί ένα κομμάτι σίδερο ή μόλυβδο στην πτέρνα για καλύτερη απεικόνιση της σχέσης των οστών. Με αυτήν διαπιστώνονται παραμορφώσεις όπως παρέκκλιση προς το εσωτερικό (ραιβότητα) ή εξωτερικό (βλαισότητα).
Η αξονική τομογραφία βοηθά αν τα ακτινογραφικά ευρήματα δεν είναι επαρκή.
Η μαγνητική τομογραφία προτείνεται για προβλήματα στους συνδέσμους ή διάστρεμμα.
Μη διστάσετε να ρωτήσετε τον γιατρό σας για περισσότερες διευκρινίσεις.

Οι διάφορες θεραπείες

Οι συντηρητικές θεραπείες...

Η αρθρίτιδα της ποδοκνημικής εξελίσσεται συνήθως αργά και σταδιακά. Η συντηρητική θεραπεία είναι σημαντική μέχρι να καταστεί απαραίτητη η επέμβαση.
Τα φάρμακα στοχεύουν στην ανακούφιση του πόνου (αναλγητικά) και στην προστασία του χόνδρου (χονδροπροστατευτικά).
Μερικές φορές γίνεται απευθείας έγχυση υαλουρονικού οξέος στην άρθρωση (ενδαρθρική έγχυση), που καθυστερεί την εξέλιξη της αρθρίτιδας.
Ο γιατρός μπορεί επίσης να προτείνει φυσιοθεραπεία με ασκήσεις που αποτρέπουν τη δυσκαμψία και ενδυναμώνουν τους μυς της άρθρωσης, οι οποίες μπορούν να γίνονται και μέσα στο νερό.
Συνιστάται η χρήση άνετων υποδημάτων που στηρίζουν την άρθρωση και, αν είστε υπέρβαρος, η απώλεια βάρους για να μειωθεί η καταπόνηση των αστραγάλων.

...και τα όριά τους

Δεν υπάρχουν σήμερα φάρμακα που θεραπεύουν την αρθρίτιδα, αλλά μπορούν να καθυστερήσουν την εξέλιξή της. Μερικές φορές όμως δεν αρκούν για να μειώσουν τον πόνο και τη δυσκαμψία.

Πότε χρειάζεται επέμβαση ;

Αν ο πόνος επιμένει και δυσκολεύεστε στις καθημερινές και επαγγελματικές σας δραστηριότητες, ο γιατρός μπορεί να προτείνει επέμβαση.
Η απόφαση αυτή συνήθως λαμβάνεται μετά από 3 έως 5 χρόνια συντηρητικής θεραπείας.

Οι χειρουργικές θεραπείες...

Σήμερα υπάρχουν δύο βασικές χειρουργικές τεχνικές:

ü  Το «κλείδωμα» της άρθρωσης μεταξύ κνήμης και αστραγάλου (αρθρόδεση), που καθιστά την άρθρωση δύσκαμπτη αλλά απαλλάσσει από τον πόνο.

ü  Η τοποθέτηση τεχνητής άρθρωσης (πρόθεση), που αντικαθιστά την ποδοκνημική και παρουσιάζεται σε αυτό το φυλλάδιο.

...και τα όριά τους

Το «κλείδωμα» της άρθρωσης προκαλεί απώλεια μέρους της κινητικότητας της ποδοκνημικής: δεν μπορείτε πια να πραγματοποιείτε κινήσεις κάμψης και έκτασης. Οι ασθενείς, ωστόσο, σε γενικές γραμμές μένουν ικανοποιημένοι, καθώς ο πόνος υποχωρεί.
Εάν και οι δύο αρθρώσεις της ποδοκνημικής χρειάζονται επέμβαση, συνήθως προτείνεται αρθρόδεση για τη μία και τοποθέτηση πρόθεσης στην άλλη, ώστε να μην έχετε ιδιαίτερες ενοχλήσεις κατά τη βάδιση.
Αν έχετε ήδη αρκετές ουλές στην άρθρωση από προηγούμενες επεμβάσεις, για παράδειγμα μετά από κάταγμα, υπάρχει κίνδυνος κακής επούλωσης του δέρματος. Σε αυτή την περίπτωση απαιτούνται ιδιαίτερες προφυλάξεις και συνήθως αποφεύγεται η τοποθέτηση πρόθεσης, γιατί εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους.

Ποιοί κίνδυνοι υπάρχουν χωρίς θεραπεία;

Ο πόνος και η δυσλειτουργία της άρθρωσης χειροτερεύουν, η άρθρωση παραμορφώνεται και μπορεί να δυσκολεύεστε να φορέσετε παπούτσια.
Επίσης, λόγω της χωλότητας, κινδυνεύουν να υποστούν βλάβες και άλλες αρθρώσεις όπως το γόνατο, το ισχίο ή η άρθρωση του ταρσού (κάτω από την ποδοκνημική).
Ο γιατρός σας θα εκτιμήσει τους κινδύνους από την απουσία θεραπείας. Μη διστάσετε να συζητήσετε μαζί του.

Εισαγωγή

Ο χειρουργός σας αντικαθιστά την άρθρωση του αστραγάλου με πρόθεση. Στην ιατρική γλώσσα, αναφέρεται ως αρθροπλαστική ποδοκνημικής.

Σχόλια

Η επέμβαση που παρουσιάζεται σε αυτό το φυλλάδιο, δε χρειάζεται στην ουσία διάνοιξητης άρθρωσης και ονομάζεται αρθροσκόπηση.Αυτή η τεχνική είναι κατάλληλη για πολλές ρήξεις ανεξάρτητα του μεγέθους.

Η αναισθησία

Πριν την επέμβαση, επικοινωνείτε με τον αναισθησιολόγο, ο οποίος προτείνει την κατάλληλη μέθοδο αναισθησίας για εσάς και σας δίνει οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσετε. Στη διάρκεια της επέμβασης, είτε είστε τελείως «κοιμισμένος» (γενική αναισθησία), είτε αναισθητοποιείται το κάτω μέρος του σώματος, (επισκληρίδιος αναισθησία), ή αναισθητοποιείται μόνο το πόδι σας (περιοχική αναισθησία του κάτω άκρου).

Προετοιμασία

Η επέμβαση πραγματοποιείται σε χώρο (χειρουργείο), που υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. Τοποθετείστε ξαπλωμένος ανάσκελα.

Η επέμβαση

Ο χειρουργός πραγματοποιεί την τομή στην πρόσθια επιφάνεια της ποδοκνημικής. Το μέγεθος της τομής είναι περίπου 15 εκατοστά.

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές από τις οποίες ο χειρουργός σας καλείται να επιλέξει ανάλογα με την περίπτωσή σας και τις πρακτικές που εφαρμόζει.
Στη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός πρέπει να προσαρμοστεί και πιθανώς να πραγματοποιήσει επιπλέον ενέργειες, που επιμηκύνουν την επέμβαση χωρίς, ωστόσο, να γίνεται πιο δύσκολη ή επικίνδυνη.

Η βασική επέμβαση

Ο χειρουργός προετοιμάζει το οστό της κνήμης και του αστραγάλου. Καθαρίζει την περιοχή από τις οστικές προεξοχές (οστεόφυτα), που δημιουργήθηκαν. Αφαιρεί, στη συνέχεια, το χόνδρο που έχει φθαρεί μαζί με χιλιοστά του οστού, που βρίσκεται από κάτω. Οι τομές γίνονται με μεγάλη ακρίβεια, ώστε να ταιριάζουν τέλεια με το μέγεθος της πρόθεσης.

Ο χειρουργός, στη συνέχεια, τοποθετεί δοκιμαστική πρόθεση, για να δοκιμάσει τις διάφορες κινήσεις της άρθρωσης.
Μπορεί να χρειαστούν, κάποιες διορθωτικές κινήσεις πριν την τοποθέτηση της τελικής πρόθεσης.
Το τμήμα, που τοποθετείται στην κνήμη περιλαμβάνει ένα είδος μικρού στελέχους. Η άλλη του άκρη είναι επίπεδη και οριζόντια.
Το τμήμα της πρόθεσης, που εισάγεται στον αστράγαλο μπορεί να στερεωθεί με τη χρήση βιδών ή ενός είδους μικρών βελόνων. Το σχήμα του είναι ανάλογο του φυσικού αστραγάλου.
Ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεταλλικά τμήματα, ο χειρουργός τοποθετεί ένα πλαστικό τμήμα (ένθεμα). Αναπαράγονται ακριβώς οι φυσιολογικές κινήσεις της άρθρωσης.

Συνδυαστικές επεμβάσεις

Πριν την τοποθέτηση της τελικής πρόθεσης, ο χειρουργός μπορεί να προβεί σε επιπλέον βελτιωτικές ενέργειες. Οι ενέργειες αυτές αποσκοπούν, είτε στην καλύτερη συγκράτηση της πρόθεσης, είτε στη βελτίωση του βαδίσματος.
Οι επιπλέον ενέργειες μπορούν να πραγματοποιηθούν, είτε κατά τη διάρκεια της αρθροπλαστικής, είτε σε προηγούμενη επέμβαση.
Μερικές φορές, η άρθρωση του αστραγάλου είναι ασταθής λόγω προβλήματος στους συνδέσμους, για παράδειγμα ένα διάστρεμμα που δεν αποκαταστάθηκε.
Σε αυτή την περίπτωση, ο χειρουργός πρέπει να αποκαταστήσει τη βλάβη στους τένοντες πριν την τοποθέτηση της πρόθεσης. Πραγματοποιεί μια δεύτερη τομή στο δέρμα, στην έξω πλάγια επιφάνεια της ποδοκνημικής.
Σε ορισμένους ασθενείς, το πόδι είναι ιδιάιτερα λυγισμένο προς τα πάνω (σε πελματιαία κάμψη). Ο χειρουργός για να το επαναφέρει σε φυσιολογική κατάσταση, επιμηκύνει τον αχίλλειο τένοντα.

Μερικές φορές, ο χειρουργός χρειάζεται να μετατοπίσει τον άξονα των οστών. Πρόκειται για οστεοτομία.
Εάν η αρθρίτιδα πλήξει και την άρθρωση μεταξύ του αστραγάλου και του σκαφοειδούς οστού, ο χειρουργός μπορεί να προβεί στη συνένωση των δύο οστών με σκοπό να περιορίσει τον πόνο (αρθρόδεση αστραγάλου/σκαφοειδούς).
Σε αυτή την περίπτωση, απαιτείται η επιμήκυνση της αρχικής τομής ή μια δεύτερη, χαμηλότερα στο πόδι.

Η συρραφή

Είναι φυσιολογικό η εγχειρισμένη περιοχή να παράγει υγρά (αίμα, κτλ). Για λόγους υγιεινής, ο χειρουργός σας τοποθετεί ένα λεπτό σωληνάκι (παροχέτευση), για να παροχετεύονται τα υγρά μετά την επέμβαση.
Για τη συρραφή της τομής, ο γιατρός σας χρησιμοποιεί ράμματα, αγκράφες, ή κάποιο άλλο σύστημα συρραφής.
Το υλικό αυτό μπορεί να είναι σταθερό ή να απορροφηθεί σταδιακά από τον οργανισμό (απορροφήσιμο υλικό).
Η επέμβαση ολοκληρώνεται με την τοποθέτηση επιδέσμου, που πιέζει την πληγή (επίδεσμος συμπίεσης) και κατόπιν γύψου.
Η τελική μορφή της ουλής εξαρτάται από την κατάσταση του δέρματός σας, τα «τραβήγματα» που υφίσταται, ή ακόμα από την έκθεσή σας στον ήλιο, που πρέπει να αποφεύγεται μετά την επέμβαση.

Η διάρκεια της επέμβασης

Η διάρκεια της επέμβασης ποικίλλει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η εξέλιξή της παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα, καθώς εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (όπως η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί, ο αριθμός των συνδυαστικών ενεργειών κτλ.).
Συνήθως, διαρκεί περίπου 90 λεπτά

Χρειάζεται μετάγγιση;

Όχι, είναι μια επέμβαση κατά την οποία ο ασθενής χάνει λίγο αίμα. Συνήθως, δεν χρειάζεται η χορήγηση αίματος (μετάγγιση).

Τις επόμενες μέρες...

Πόνος

Κάθε οργανισμός αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον πόνο. Μπορεί να είναι έντονος, ωστόσο, ελέγχεται με την κατάλληλη αγωγή.
Εάν ο πόνος επιμένει, μη διστάσετε να μιλήσετε με τους θεράποντες ιατρούς σας. Πάντα υπάρχει λύση.

Λειτουργία και Αυτονομία

Για διάστημα περίπου έξι εβδομάδων, φοράτε ένα είδος μπότας από γύψο ή ρητίνη.
Μέσα στις επόμενες τέσσερις με πέντε μέρες από την επέμβαση μπορείτε να περπατήσετε, στηριζόμενος σε βακτηρίες.

Παρακολούθηση

Πρέπει να ακολουθείτε αυστηρά τις οδηγίες του γιατρού σας. Είναι σημαντικό να είστε συνεπής στις μετεγχειρητικές σας επισκέψεις και να υποβληθείτε σε εξετάσεις ελέγχου αν αυτό κριθεί αναγκαίο.

Βασική φροντίδα

Σας χορηγείται φαρμακευτική αγωγή για τον πόνο (αναλγητικά) και για να γίνει το αίμα πιο λεπτόρρευστο (αντιπηκτικά), ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος σχηματισμού πηκτών συσσωρευμάτων αίματος (θρόμβοι) στις φλέβες του ποδιού (φλεβοθρόμβωση).
Είναι φυσιολογικό το πόδι σας να πρηστεί μετά την επέμβαση. Το πρήξιμο υποχωρεί μετά από δύο εβδομάδες περίπου και ίσως χρειαστεί να αλλάξετε γύψο, για να προσαρμόζει καλύτερα στο πόδι. Σε αντίθετη περίπτωση, δημιουργούμε μια τρύπα χαμηλά στο γύψο, για να παρακολουθούμε την ούλη.

Επιστροφή στο σπίτι

Συνήθως, η νοσηλεία σας διαρκεί τέσσερις με πέντε μέρες. Εξαρτάται από το νοσοκομείο στο οποίο νοσηλεύεστε και κυρίως από την περίπτωσή σας και την κατάσταση της υγείας σας.

Αποτέλεσμα

Πόνος

 Η πρόθεση σας επιτρέπει να περπατάτε χωρίς πόνο.

Βασική Φροντίδα

Εξακολουθείτε να λαμβάνετε θεραπεία, για να γίνει το αίμα πιο λεπτόρρευστο για δύο με τρεις μήνες.
Για να επανέλθει πλήρως η κινητικότητα της ποδοκνημικής, χρειάζεται ένα διάστημα φυσιοθεραπείας περίπου έξι εβδομάδων, με τη βοήθεια ενός ειδικού (κινησιοθεραπευτής).

Λειτουργία και Αυτονομία

Επιστρέφετε στην εργασία σας περίπου έξι μήνες μετά την επέμβαση, ίσως και περισσότερο αν ασκείτε χειρωνακτική εργασία.
Αθλήματα, που καταπονούν την άρθρωση του αστραγάλου ή απαιτούν τρέξιμο, πρέπει να αποφεύγονται. Επιτρέπεται το περπάτημα, η κολύμβηση, κτλ.
Μη διστάσετε να ρωτήσετε το χειρουργό σας για οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με τους κινδύνους, που κρύβει κάθε δραστηριότητα.

Οι πιθανοί κίνδυνοι

Η ιατρική ομάδα παίρνει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις για να περιορίσει τις επιπλοκές, όμως προβλήματα μπορεί πάντα να παρουσιαστούν.Αναφέρουμε εδώ μόνο τις πιο συνηθισμένες ή τις πιο σοβαρές ανάμεσα σε αυτές που μπορεί να παρουσιάσει αυτή η επέμβαση.Για τους συνήθεις κινδύνους κάθε επέμβασης, αναζητήστε το φυλλάδιο «οι κίνδυνοι μιας χειρουργικής επέμβασης». Οι κίνδυνοι που συνδέονται με την αναισθησία αναφέρονται στο αντίστοιχο έντυπο.

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης

Αιμοφόρα αγγεία και νεύρα, που βρίσκονται κοντά στην άρθρωση, μπορεί να τραυματιστούν στη διάρκεια της επέμβασης και να χρειαστούν επιπλέον χειρουργικές ενέργειες για την αποκατάστασή τους.

Μετά την επέμβαση

Η εγχειρισμένη περιοχή είναι πιθανό να παρουσιάσει αιμορραγία, με αποτέλεσμα το σχηματισμό θυλάκου αίματος (αιμάτωμα), που απαιτεί συμπληρωματική θεραπεία.
Η περίπτωση μόλυνσης της εγχειρισμένης περιοχής από μικρόβια (λοίμωξη) είναι σπάνια. Η φαρμακευτική αγωγή (αντιβιοτικά), συνήθως, αρκεί για την καταπολέμησή τους.
Ειδικές αναλύσεις επιτρέπουν να εντοπίσουμε το μικρόβιο και να προσαρμόσουμε την αγωγή για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του.
Υπάρχει ο κίνδυνος δημιουργίας μικρών συσσωρευμάτων πηκτού αίματος (θρόμβοι) στις φλέβες του ποδιού (φλεβοθρόμβωση).
Οι θρόμβοι μπορεί, μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, να φράξουν αιμοφόρα αγγεία των πνευμόνων (πνευμονική εμβολή).
Για το λόγο αυτό, ο γιατρός σάς χορηγεί θεραπεία, για να γίνει το αίμα πιο λεπτόρρευστο.

Εξαιρετικά σπάνιο, όμως μπορεί το πλαστικό ένθεμα της πρόθεσης, που είναι τοποθετημένο ανάμεσα στα δύο μεταλλικά τμήματα, να μετακινηθεί και να «βγει» από τη θέση του. Πρόκειται για εξάρθρημα.
Σε αυτή την περίπτωση, υποβάλλεστε σε μια δεύτερη επέμβαση, στην οποία αντικαθιστάται το πλαστικό ένθεμα με ένα άλλο, μεγαλύτερου μεγέθους.
Μερικές από τις επιπλοκές αυτές απαιτούν συμπληρωματικές ενέργειες ή μια νέα επέμβαση. Μην ανησυχείτε. Ο χειρουργός σας γνωρίζει καλά αυτά τα προβλήματα και ενεργεί ανάλογα, ώστε να τα αποτρέψει.
Ανάλογα με την κατάσταση της υγείας σας, είστε λίγο ή πολύ εκτεθειμένος σε κάποιους από αυτούς τους κινδύνους.

Σε περίπτωση προβλήματος...

Αν διαπιστώσετε οτιδήποτε μη φυσιολογικό μετά την επέμβαση, μη διστάσετε να μιλήσετε με το χειρουργό σας, ακόμα και αν η ενόχληση σας φαίνεται ασήμαντη. Είναι ο αρμόδιος να σας βοηθήσει, καθώς γνωρίζει ακριβώς την περίπτωσή σας.